ترموکوپل (Thermocouple)
اندازه‌گیری دما در شرایط سخت و محیط‌های صنعتی با استفاده از ترموکوپل – مقاوم، اقتصادی و قابل‌اعتماد در بازه دمایی وسیع
معرفی ترموکوپل
ترموکوپل یکی از پراستفاده‌ترین سنسورهای اندازه‌گیری دما در صنعت است که بر اساس اختلاف ولتاژ تولیدشده بین دو فلز غیرهم‌جنس در دو نقطه مختلف کار می‌کند. این اختلاف ولتاژ که ترموالکتریک نام دارد، متناسب با اختلاف دما است و توسط ابزارهای اندازه‌گیری قابل تبدیل به مقدار دمای دقیق می‌باشد.
ترموکوپل‌ها به دلیل سادگی، قیمت مناسب و مقاومت بالا در برابر شرایط خشن محیطی، در بسیاری از صنایع مانند فولاد، نفت و گاز، سیمان، ریخته‌گری، شیشه‌سازی و حتی خودروسازی کاربرد دارند.
انواع ترموکوپل
ترموکوپل‌ها در انواع مختلف تولید می‌شوند که هرکدام محدوده دمایی، دقت و ویژگی‌های مخصوص خود را دارند:
از نظر نوع فلز و کلاس:
- نوع K (Chromel–Alumel): رایج‌ترین نوع با محدوده دمایی -200 تا 1260 درجه سانتی‌گراد
- نوع J (Iron–Constantan): اقتصادی و مناسب دمای متوسط، محدوده -40 تا 750 درجه سانتی‌گراد
- نوع T (Copper–Constantan): مناسب کاربردهای آزمایشگاهی و پایین‌تر از صفر درجه
- نوع N، E، R، S و B: برای کاربردهای تخصصی با دماهای بسیار بالا یا دقت خاص (مانند آزمایشگاه‌های کالیبراسیون)
بر اساس طراحی فیزیکی:
- ترموکوپل سیمی ساده: برای نصب مستقیم در محیط یا دستگاه
- ترموکوپل غلاف‌دار (Sheathed): دارای پوشش فلزی مقاوم در برابر خوردگی و ضربه
- ترموکوپل با اتصال رزوه‌ای یا فلنجی: نصب آسان روی لوله‌ها و راکتورها
- مدل‌های با ترانسمیتر داخلی یا خروجی 4-20 میلی‌آمپر: مناسب انتقال سیگنال به فواصل دور
قیمت و خرید ترموکوپل
قیمت ترموکوپل به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع فلز و کلاس ترموکوپل (K، J، T و…)
- محدوده دمایی موردنیاز و دقت اندازه‌گیری
- جنس غلاف و طول پروب (استیل، سرامیک و…)
- نوع اتصال و طراحی فیزیکی (ساده، هد دار، فلنج‌دار)
- برند سازنده و سطح کیفیت محصول
برای خرید ترموکوپل صنعتی، باید ویژگی‌هایی مانند محیط نصب، نوع سیال، سطح دما، طول عمر مورد انتظار و فاصله تا تابلو برق بررسی شود.
پیشنهاد فنی
اگر در محیط‌های با دمای بالا یا خوردگی شدید فعالیت دارید (مانند کوره‌ها یا صنایع فولادی)، پیشنهاد می‌شود از ترموکوپل نوع K یا S با غلاف ضدزنگ یا سرامیکی استفاده کنید. در پروژه‌هایی که نیاز به ارسال سیگنال به تابلو یا اتاق کنترل وجود دارد، بهتر است از مدل‌های دارای ترانسمیتر با خروجی استاندارد بهره ببرید. همچنین استفاده از هد صنعتی باعث محافظت بهتر از اتصال‌ها و عمر بیشتر تجهیز خواهد شد.
جمع‌بندی
ترموکوپل به دلیل تنوع، مقاومت و قیمت مناسب، از مهم‌ترین تجهیزات اندازه‌گیری دما در صنایع سنگین و سبک محسوب می‌شود. دقت انتخاب نوع، ساختار و متریال ترموکوپل نقش زیادی در عملکرد و طول عمر آن دارد.
در این مسیر، شرکت آدرین صنعت ابزار دقیق پارس با شناخت دقیق از نیازهای پروژه‌های صنعتی، انواع تجهیزات ابزار دقیق استاندارد و سفارشی را همراه با مشاوره فنی، ساخت، تأمین و خدمات پس از فروش در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. این شرکت با رویکردی تخصصی، بهینه‌ترین راهکارهای اندازه‌گیری دما را برای خطوط تولید، تجهیزات فرآیندی و پروژه‌های اتوماسیون ارائه می‌کند.