تفاوت گیج فشار معمولی و دیافراگمی: چه زمانی کدام مناسب‌تر است؟
گیج فشار یکی از پرکاربردترین ابزارهای اندازه‌گیری در صنعت است، اما انتخاب بین مدل‌های معمولی (بوردن تیوب) و دیافراگمی همیشه سوالی کلیدی برای مهندسان بهره‌برداری بوده. در این راهنما از RIACO توضیح می‌دهیم که هر دو مدل چگونه کار می‌کنند و در چه شرایطی یک نوع بر دیگری برتری دارد.
گیج فشار معمولی چیست؟
گیج‌های معمولی از یک لوله خمیده موسوم به Bourdon Tube استفاده می‌کنند. وقتی فشار وارد می‌شود، لوله تمایل به صاف شدن دارد و این تغییر مکان توسط مکانیزم داخلی به عقربه منتقل می‌شود. این طراحی قدیمی اما بسیار دقیق است و در فشارهای تمیز، گاز خشک یا هوا عملکرد عالی دارد.
گیج فشار دیافراگمی چیست؟
در مدل دیافراگمی، به‌جای لوله خمیده، یک صفحه نازک فلزی به‌صورت دیافراگم وظیفه حس کردن فشار را دارد. فشار سیال باعث خم شدن این دیافراگم می‌شود و عقربه حرکت می‌کند. در محیط‌هایی که سیال غلیظ، خورنده یا پر از ذرات جامد است، گیج دیافراگمی پایدارتر عمل می‌کند. برندهایی مانند WIKA DPG یا سری WIKA 232.50 نمونه‌های عملی از این دسته هستند.
مزایا و محدودیت‌ها
گیج فشار معمولی (Bourdon Type)
- ✅ دقت بالا در فشارهای تا 1000 بار
- ✅ هزینه کمتر نسبت به مدل دیافراگمی
- ⚠️ مناسب فقط برای سیالات تمیز، بدون خورندگی یا ذرات جامد
گیج فشار دیافراگمی
- ✅ مقاومت بالا در برابر خورندگی و سیالات چسبناک
- ✅ قابلیت استفاده به‌صورت عمودی یا افقی بدون اختلال در عملکرد
- ⚠️ دقت کمی پایین‌تر در فشارهای بالا (بیش از 40 بار)
چطور انتخاب کنیم؟
انتخاب بین این دو مدل به شرایط فرآیندی وابسته است. برای کمک سریع، نمودار زیر رابطه‌ی شرایط فرآیندی → نوع گیج پیشنهادی را نشان می‌دهد:
نمودار انتخاب (ساده‌سازی شده)
| شرایط فرآیندی | نوع سیال | فشار کاری | گیج پیشنهادی |
|---|---|---|---|
| سیال تمیز (هوا، نیتروژن) | Gas / Air | تا 1000 بار | گیج معمولی Bourdon – WIKA 233.30 |
| سیال خورنده یا غلیظ (اسید، دوغاب) | Liquid / Slurry | تا 40 بار | گیج فشار دیافراگمی WIKA DPG |
| محیط با نوسان فشار زیاد | مایع هیدرولیک | تا 250 بار | مدل بوردن با دمپر روغنی – استاندارد EN 837-1 |
پیشنهاد فنی RIACO برای پروژه‌های مهندسی
اگر فرآیندتان شامل سیالات خورنده یا دوغابی است، تیم RIACO توصیه می‌کند از گیج‌های دیافراگمی آلمانی با پوسته استیل 316L استفاده کنید.
برای فشارهای تمیز و متغیر، مدل‌های بوردن تیوب WIKA 232.50 یا 233.30 دقت بالاتر و هزینه پایین‌تر دارند.
جزئیات هر مدل در صفحه راهنمای انتخاب گیج فشار و دسته اندازه‌گیری فشار قابل مشاهده است.
جمع‌بندی
تفاوت اصلی بین گیج فشار معمولی و دیافراگمی در نحوه انتقال فشار است؛ بوردن تیوب برای فشارهای تمیز و بالا کاربرد دارد، در حالی‌که دیافراگمی برای محیط‌های خورنده و سیالات غلیظ انتخاب هوشمندانه‌تر است. تصمیم درست میان این دو مدل، دقت اندازه‌گیری و طول عمر تجهیز را تضمین می‌کند.